Ở Việt Nam có một câu nói vui như thế này: “Người Kinh cầm Dao Thái mông người Mèo”. Chỉ 1 câu nói thôi nhưng người ta đã chỉ ra đến 4 dân tộc: Kinh, Dao, Thái, Mèo. Trong 4 dân tộc mà tôi vừa kể trên, thì có lẽ, người Dao đỏ ở Hoàng Su Phì là dân tộc để lại ấn tượng nhiều nhất trong lòng tôi bởi độ thông minh, sắc sảo và ân cần.. Hôm nay tôi sẽ kể cho bạn nghe về lá thuốc tắm người Dao đỏ ở Hoàng Su Phì, loại thuốc có khả năng chữa được bách bệnh cho con người.
Chuyện kể lại rằng, từ rất xa xưa, người Dao đỏ là dân tộc ít người sống rải rác ở sườn núi, gần gũi với thiên nhiên cây cỏ, vì vậy khi bị ốm đau, bệnh tật, bị thương, người Dao đỏ hay tìm các loại lá thuốc để chữa bệnh cho mình. Lâu dần, họ tìm được một bài thuốc có khả năng chữa được nhiều căn bệnh và sử dụng nó lâu dài Những bài thuốc được lưu giữ và truyền lại từ đời này qua đời khác cho những người phụ nữ trong nhà. Tắm nước lá suốt bốn mùa đã trở thành một thủ tục tất yếu cho đồng bào Dao.
Không một ai trong cộng đồng người Dao đỏ biết được chính xác bài thuốc tắm của người Dao đỏ có từ bao giờ, nhưng kể từ khi sử dụng bài thuốc này, thân thể của người bị bệnh, ốm đau được chữa trị tận gốc. Lá thuốc tắm người Dao đỏ đi vào truyền thuyết và trở thành bài thuốc quan trọng mà không một vị khách du lịch nào có thể bỏ qua khi đến du lịch tại Hoàng Su Phì.
Bài thuốc ngâm tắm lá thuốc của người Dao đỏ có được là do sự kết hợp của các loại thảo dược tốt cho da: Kim ngân, lá khế, thìa là, lá vối, long não, hoàng bá nam, các loại thảo dược tốt cho xương khớp: Thanh táo, thổ lục linh, thiên niên kiện, đào rừng, bách quản, tam huyết, tân quy, lá lốt và các loại thảo dược có tác dụng đối với đường tiêu hóa: Sa nhân, sả, hồi, quế, thủy xương bồ, máng tang, mạn khâu tử. Sử dụng bài thuốc tắm này thường xuyên bạn sẽ thấy được những công dụng đáng quý của nó.
Nước thuốc được đổ vào một thùng gỗ tròn, pha thêm nước lạnh vừa phải để ngâm tắm. Cây thuốc tươi hoặc sau khi đã phơi khô được chặt nhỏ, cho vào một chiếc nồi lớn rồi đun sôi bằng củi, đun liên tục trong vòng từ 30 – 45 phút, khi nước chuyển sang màu huyết dụ và có độ sánh như rượu vang là đạt yêu cầu. Chất lượng bồn tắm rất quan trọng, bồn tắm phải được làm từ gỗ pơmu, đây là loại gỗ có mùi thơm đặc trưng của tinh dầu, vân gỗ đẹp, rất bền. Phòng tắm nhỏ khép kín, khi đó hơi nước của lá tắm bốc lên hòa quyện với mùi thơm của gỗ tạo thành một mùi đặc trưng quyến rũ.
.
Do đặc thù địa hình, người dao tự sinh, tự làm bà đỡ nên việc sử dụng nước lá để tắm khử trùng là điều tất yếu. Phụ nữ sau khi sinh nếu được tắm bằng nước lá thường xuyên sẽ giúp lưu thông khí huyết, phục hồi sức khỏe rất nhanh. Bởi vậy chỉ trong thời gian ngắn người sản phụ Dao đã có thể lên nương làm rẫy, có khi còn địu cả đứa trẻ sơ sinh đi cùng. Nam giới khi bị cảm, căng thẳng, mệt mỏi có thể dùng nước tắm, sẽ loại bỏ mỏi mệt, tăng cường sinh lực, giải độc tố trong cơ thể.
Với người già, nước lá điều trị phong thấp, đau nhức xương, chân tay tê mỏi, trị ra mồ hôi tay, chân có mùi. Trẻ con được tắm rửa nước lá định kỳ sẽ loại bỏ các bệnh mụn nhọt và các bệnh ngoài da làm cho da dẻ trẻ con mịn màng, hồng hào.
Thuốc tắm của người Dao đỏ không chỉ đơn thuần là một phương pháp chăm sóc sức khoẻ của người dân tộc, mà còn là một yếu tố cấu thành bản sắc văn hoá của người Dao.
Là bài thuốc quý giá, bởi vậy mà lá thuốc tắm người Dao đỏ cũng mang lại công dụng tuyệt vời cho người dùng:
- Chữa vết thương nặng, gãy xương, bong gân
- Chữa bệnh ngoài da, bệnh nan y hoặc chữa dạ dày
- Chữa những căn bệnh về đường hô hấp như viêm nhiễm, lao, hen
- Đặc biệt, công dụng cực kỳ tốt của lá thuốc tắm người Dao đỏđó chính là khả năng thuốc hỗ trợ cho phụ nữ khó có thai có thể mang thai nhanh chóng.
- Những người hay bị cảm cúm, cảm nắng đều có thể sử dụng loại thuốc này để chữa bệnh
- Lá tắm Dao đỏ sau sinhgiúp phụ nữ sau thời kỳ sinh nở trổ nên thoải mái, dễ chịu.